De één doet het misschien al jaren, de ander wordt gedwongen door het heersende coronavirus. Feit blijft dat we de komende tijd massaal thuiswerken. Maar wat doet dat met onze productiviteit? Krijgen we meer gedaan doordat we ons thuis beter kunnen concentreren dan in de drukke kantoortuin? Of zijn we niet bestand tegen de afleidingen die er thuis op de loer liggen en lopen we de kantjes ervan af? Wij zochten het uit aan de hand van wetenschappelijk onderzoek, en zetten de positieve en negatieve effecten van thuiswerken onder elkaar.
Een paar jaar geleden ging aan de Universiteit van Stanford een onderzoek van start in samenwerking met CTrip, de grootste reisaanbieder van China1. CTrip is gevestigd in Shanghai, waar de huizenprijzen zo hoog opliepen dat het personeel geen woonruimte in de stad meer kon betalen. CTrip was daarom geïnteresseerd in de mogelijkheid tot thuiswerken, maar wilde eerst weten wat dit zou doen met productiviteit en omzet.
Een groep van 249 vrijwilligers van de afdeling callcenter werd verdeeld in twee groepen. De medewerkers in de eerste groep werkte gedurende zes maanden vier van de vijf dagen thuis. De vijfde dag werkten zij op kantoor voor de nodige overleggen. De tweede groep medewerkers werkten 5 dagen per week op kantoor. Beide groepen werkten dezelfde shifts, werden aangestuurd door dezelfde manager en werden gelijk beloond. Het enige verschil was de locatie waarop de werkzaamheden werden verricht. De resultaten waren (gedurende deze 6 maanden) zeer positief:
De groep thuiswerkers had gemiddeld 13% meer output gedraaid dan de medewerkers die op kantoor werkte. Dat is bijna een volle dag extra werk. Maar waar komt dat door?
Ten eerste werden er meer werkuren benut. Er was geen sprake van onvoorziene file op weg naar kantoor, lange lunchpauzes of eerder naar huis moeten om een monteur binnen te laten. Toch was de grootste factor concentratie. Iedereen die wel eens een dag vanuit huis werkt realiseert zich wat een rumoerige omgeving een kantoor eigenlijk is. Collega’s lopen in en uit, telefoneren met klanten of willen net iets te uitvoerig hun weekend bespreken. Hoewel je thuis over het algemeen nog steeds met collega’s in contact blijft, is het vele malen makkelijker om te reguleren.
Naast de verhoogde productiviteit was er een ander voordeel van thuiswerken. De medewerkerstevredenheid steeg fors, waardoor het personeelsverloop daalde met maar liefst 50%. Dit is niet alleen fijn voor de medewerkers zelf, maar ook voor de organisatie. De tijd die normaal gestoken moest worden in het werven, selecteren en inwerken van nieuwe medewerkers kon besteed worden aan andere zaken.
In de zes maanden dat het onderzoek liep, draaide iedere thuis werkende werknemer gemiddeld $2000 extra omzet. Het zal dan ook niet als een verassing komen dat vier dagen per week thuiswerken bij CTrip inmiddels ook op de andere afdelingen de norm is.
Er zijn meer onderzoeken die aantonen dat medewerkers productiever zijn wanneer zij werken vanuit huis. Uit een onderzoek onder Amerikaanse thuiswerkers bleek dat zo’n 91% het gevoel had productiever te zijn dan op kantoor2. Thuiswerkers gaven hun productiviteit gemiddeld een 7,7 terwijl dit een 6,5 was voor medewerkers in open kantoorruimten. Naast productiviteit, medewerkerstevredenheid en personeelsverloop, lijkt thuiswerken ook een positief effect te hebben op betrokkenheid. Onderzoek door Gallup wijst uit dat medewerkers die drie tot vier dagen per week thuiswerken sneller een gevoel van betrokkenheid ervaren dan mensen die elke dag op kantoor werken3.
Ondanks deze positieve effecten van thuiswerken is het niet in alle gevallen een goed idee. In het onderzoek bij Ctrip heeft het thuiswerken een positieve uitwerking gehad, maar het is goed om per organisatie kritisch te kijken of thuiswerken past bij de organisatie, de werkzaamheden en de medewerkers. Dit zijn de drie belangrijkste effecten van thuiswerken om in gedachten te houden:
Een onderzoek onder meer dan 500 medewerkers wijst uit dat de positieve effecten van thuiswerken na verloop van tijd afzwakken4. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat werknemers na enige tijd wennen aan het huiswerken en het niet meer als voorrecht niet. Op deze manier zullen ze langzaam weer hetzelfde gaan presteren als op kantoor, en daardoor weer vergelijkbare resultaten behalen.
Medewerkers uit bovengenoemd onderzoek misten tijdens het thuiswerken professionele ondersteuning van de werkgever. Daarnaast ervaarden zij dat het thuiswerken ten koste ging van de communicatie tussen collega’s en van het persoonlijk contact binnen de organisatie. Medewerkers kregen het gevoel dat zij door de werkgever werden geremd in hun ontwikkeling, waardoor de bedrijfstrouw afnam.
De problemen wat betreft communicatie en samenwerking is wat grote bedrijven als IBM en Yahoo ertoe dreef om hun thuiswerkbeleid terug te draaien5. Zij waren van mening dat hoewel thuiswerken bij individuele werkzaamheden tot een verhoging in productiviteit kan leiden, het ten koste ging van de productiviteit van werkzaamheden in teamverband. Dit kunnen we goed rijmen met de resultaten die in het eerder besproken onderzoek bij CTrip werden gevonden. De medewerkers in dit onderzoek werkten op de callcenter afdeling van het bedrijf. Het werk van een callcenter medewerker is individueel, wat de positieve resultaten kan verklaren.
De aard van de werkzaamheden (individueel vs. in teamverband) is niet het enige dat meetelt in productiviteit. Uiteraard speelt ook de persoonlijkheid van de medewerker hierin een grote rol. Waar de ene medewerker afgeleid raakt van telefonerende collega’s, kan de andere medewerker veel meer last hebben van de afleidingen die thuis op de loer liggen. Denk bijvoorbeeld aan de Netflix serie waar je net aan bent begonnen, de vloer die wel een stofzuiger kan gebruiken of het overgebleven stuk taart in de koelkast. Voor thuiswerken is een flinke dosis discipline nodig, en dat is simpelweg niet voor iedereen weggelegd. Naast het gevaar voor afleiding, kan voor sommige mensen het gebrek aan sociale interactie een probleem vormen. Natuurlijk kun je in contact blijven met je collega’s door middel van Skype of door te bellen, maar dit is geen vervanging voor persoonlijk contact. Sommige onderzoeken wijzen zelfs uit dat thuiswerken medewerkers eenzaam kan maken.
Thuiswerken kan dus een positieve uitwerking hebben op productiviteit, mits het gaat om individuele werkzaamheden en de medewerker beschikt over een flinke dosis discipline. De beste oplossing is om de werksituatie flexibel te houden. Thuiswerken wanneer je veel individuele taken moet volbrengen, op kantoor werken wanneer er overleg nodig is of er problemen getackeld moeten worden. Op deze manier pluk je van beide manieren van werken de vruchten en voorkom je sociale isolatie.